تعریف آیین دادرسی کیفری: در یک تعریف کلی می توان گفت که آیین دادرسی کیفری مجموعه اصول و مقرراتی است برای کشف جرم، تعقیب متهم و تحقیق از او، تعیین مراجع صلاحيت دار، طرق شکایت از آراء، بیان روش کار مراجع تحقیق و مسئولان قضایی و انتظامی و اجرای احکام. تعریف ماده ۱ ق.آ.د.ک: « آیین دادرسی کیفری مجموعه مقررات و قواعدی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجیگری، صلح میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رأی، طرق اعتراض به آراء، اجرای آراء، تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و رعایت حقوق متهم، بزه دیده و جامعه وضع میشود.» ایرادات ماده ۱: «عدم ذكر صلاحیت مراجع رسیدگی» و «ادله اثبات اتهام» محتوای آیین دادرسی کیفری: بیان مراحل مختلف بروز واکنش آیین دادرسی کیفری در برابر پدیدهی مجرمانه، بیان وظایف هر یک از مسئولین، بیان صلاحیت و وظایف هر یک از مراجع و به طور کلی بیان نحوه انجام تحقیقات مقدماتی و دادرسی و صدور حکم اصولا کشف جرم بر عهده ی ضابطان، تحقیقات مقدماتی بر عهده بازپرس، تعقیب متهم به دستور دادستان و رسیدگی و صدور حکم توسط قاضی دادگاه انجام میشود اهداف آیین دادرسی کیفری: دو هدف دارد .. اعاده نظم لطمه دیده ای که از جرم جامعه وارد شده از طریق نهادهای عدالت کیفری ۲. حفظ حقوق و آزادی های اساسی افراد از طریق تنظیم واکنش جامعه در برابر بزهکاری توجه: در صورت توجه قانون گذار به این دو هدف متهمان از امکانات لازم جهت دفاع برخوردار بوده که در صورت بی گناهی می توانند از این دفاعیات در جهت سلب اتهامات ناروا از خود استفاده نمایند. همچنین از اشتباهات قضایی می کاهد و یک آرامش خاطری فراهم می نماید
اصول حاکم بر آیین دادرسی کیفری: آیین دادرسی کیفری تابع اصولی است که بر قواعد و مقررات آن حاکمیت دارند که در ذیل به شرح آنها می پردازیم ۱. اصل قانونی بودن دادرسی کیفری (ماده ۲) ٢. اصل استقلال مراجع قضایی (ماده ۳) ٣. اصل بی طرفی مراجع قضایی (ماده ۳) ۴. اصل رسیدگی در کوتاه مدت (ماده ۳) ۵ اصل برائت (ماده ۴) ۶ اصل عدم جواز ورود به حریم خصوصی اشخاص (ماده ۴) ٧. اصل لزوم آگاهی متهم از اتهام و ادله ی آن در اسرع وقت (ماده ۴) به اصل دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی در اسرع وقت (ماده ۵)
. اصل لزوم آگاهی متهم، بزه دیده، شاهد و سایر افراد زیربط از حقوق خود (ماده ۶) ۱۰. اصل رعایت حقوق شهروندی (ماده ۷) رابطه آیین دادرسی کیفری با آیین دادرسی مدنی آیین دادرسی کیفری و آیین دادرسی مدنی هر دو به نحوهی رسید . دادگاهها به دعاوی می پردازند ولی از جهات نیز با هم متفاوتند از جمله: از جهت هدف: در آیین دادرسی کیفری، هدف اعاده نظمی است که در اثر جرم خدشه دار شده و همچنین تأمین حقوق متهم است و در آیین دادرسی مدنی، هدف حل اختلافات در یک موضوع حقوقی میان دو شخص است که على الأصول دعوایشان به نظم عمومی مربوط نمیشود. از جهت مرجع رسیدگی: دادگاههای کیفری به امور جزایی و دادگاههای
حقوقی به دعاوی حقوقی رسیدگی می کنند. از جهت اصحاب دعوا: در دعاوی کیفری یک طرف دعوا، دادستان است به عنوان نماینده جامعه و طرف دیگر متهم ولی در امور حقوقی اصحاب دعوا دو شخص حقیقی یا حقوقی می باشند که اصولا جامعه نفعی در پیروزی یکی از آنها ندارد.