آزمون ورودی مقطع دکترا از سال ۱۳۹۰ در رشته های مختلف به صورت نیمه متمرکز برگزار می گردد. . این آزمون شامل ۲ مرحله آزمون کتبی سراسری و مصاحبه حضوری میباشد. در مرحله اول، داوطلبانی که امتیاز بیشتری کسب کنند، به تعداد چند برابر ظرفیت برای آزمون مصاحبه به دانشگاهها معرفی می شوند. یکی از مواد امتحانی آزمون کتبی، استعداد تحصیلی» است که مانند «زبان انگلیسی» بین همه رشته های مشترک است.
استعداد تحصیلی» یک درس و یا رشته خاص امتحانی نیست، بلکه ابزاری برای سنجش تواناییهای ذهنی و استعداد فرد جهت تحصیل در مقطع تحصیلات تکمیلی می باشد. این آزمون دارای بخش های مختلفی است که هر یک، ابعادی از شخصیت فرد را میسنجد. در این آزمون هوش، منطق، قدرت تجسم، سرعت عمل، تسلط داوطلب بر مبانی ریاضیات و نیز قدرت درک و تحلیل متون پیچیده و طولانی، مورد ارزیابی قرار می گیرد. استعداد تحصیلی در اکثر کشورها با عنوان آزمون های GRE و GMAT شناخته میشود. این آزمون ها در حد آزمون هایی مانند TOEFL و یا IELTS شناخته شده است و شرکت در آن برای متقاضیان ادامه تحصیل در برخی رشته ها یک ضرورت است. آزمون استعداد تحصیلی از ابتدا در ۹ گروه آزمایشی برگزار می شد اماباحذف گروههای آزمایشی تربیت بدنی (از سال ۹۳) و علوم پزشکی (از سال ۹۴)، در ۷ گروه آزمایشی به شرح زیر برگزار می گردد
۱- گروه آزمایشی هنر
۲- گروه آزمایشی علوم انسانی
۳- گروه آزمایشی زبان
۴- گروه آزمایشی دامپزشکی ها گروه آزمایشی کشاورزی و منابع طبیعی
۷- گروه آزمایشی فنی مهندسی ساختار آزمون استعداد تحصیلی در شش گروه آزمایشی (همه گروهها به جز فنی مهندسی مشابه است. در این گروهها سوالات استعداد تحصیلی شامل ۴ مبحث به ترتیب زیر میباشد
• بخش اول: درک مطلب
• بخش دوم: منطقی
•بخش سوم: تحلیلی
• بخش چهارم: کمیتی