کتاب حاضر مجموعه تکمیل شده از رشته سخنرانی هایی است که در درس «اقتصادی کلان دو» در تو لیسانس و «اقتصاد کلان یک» در دوره فوق لیسانس اقتصاد، در دانشگاه شهید بهشتی، در طول فتنه سال گذشته ایراد کرده ام. این سخنرانی ها به من فرصت داد تا نظریه های کلان را که سالها در ذهنم به صورت پراکنده و مواجی وجود داشت شکل دهم و متبلور سازم.

در انجام این مهم دقت کرده ام که مباحث پیچیده نظری را با زبانی ساده و گویا برای دانشجویان گرامی و خوانندگان ارجمند تشریح کنم. بدیهی است که برخی از فصل های این کتاب و ضمیمه هایی که به دنبال بعضی از آنها ملاحظه می شود، نظریه های نسبتا مشکلتر و معاصرتر را در اقتصاد کلان، در بر میگیرد و بنابراین برای تدریس در دوره فوق لیسانس اقتصاد قابل استفاده است. از این لحاظ، با وجود آنکه این کتاب اساسا برای دانشجویان سال دوم اقتصاد نوشته شده، لیکن استادان محترم می توانند بر اساس تمایل و انتخاب شخصی خود از میان فصول مختلف، این کتاب را به تدریس در دوره فوق لیسانس اقتصاد نیز اختصاص دهند.

همان طور که در مطالعه این کتاب، ملاحظه خواهید کرد، کوشش کرده ام که اقتصاد کلان را با توجه به چهار خصیصه مهم بررسی کنم. اول جامعیت اقتصاد کلان؛ به این معنی که نظریه های کلان را با بیان علمی، هندسی و ریاضی تحلیل کرده ام. از آنجا که نظریه های موجود در اقتصاد کلان، غالبا بر نظریه های کینز استوار است، این نظریه ها را بعد از یک فصل مقدماتی در مورد ماهیت و دامنه نظریه اقتصادی، با توجه به مباحث معمول در اقتصاد کلان، مانند حسابداری درآمد ملی (و با توجه به مورد ایران)، نظریه های مصرف و پس انداز، سرمایه گذاری و الگوهای تعیین درآمد ملی، نظریۂ ضریب فزاینده و تأثیر آن بر درآمد ملی، نظریه شتاب سرمایه گذاری، هزینه های دولت و بازرگانی خارجی، بازار پول و نظریه تعیین نرخ بهره و ارتباط آن با بازار کالا (محصول) و بالاخره مبحث درآمد ملی و سطح قیمتها را تجزیه و تحلیل کرده ام. ضمنا مجادله بین کلاسیکها و کینز در رابطه با نظريه اشتغال و تعادل اشتغال کامل را به طور مشروح و با استفاده از الگوهای هندسی مختلف ارزیابی کرده ام.

دوم، اقتصاد کلان از دیدگاه تعادل عمومی به این معنی که ارتباط بین عناصر تشکیل دهنده آن را مورد توجه قرار داده ام. با این روش، انتقادات نئوکینزین ها، یعنی انتقادات اقتصاددانانی مانند هیکس و هانسن از الگوهای کینزی را مورد تاکید قرار داده ام و جزئیات آن را در چهارچوب نظریه تعیین همزمان درآمد ملی و نرخ بهره مطرح کرده ام. از این لحاظ، الگوهای مختلف IS - LM را برای تحلیل نظریۀ مزبور به کار برده ام و از طریق آنها نظریہ کینز، مبتنی بر تعادل اشتغال ناقص را تشریح کرده ام.

سوم، بررسی اقتصاد کلان از دو بعد «اقتصاد اثباتی» و «اقتصاد دستوری»، به این معنی که اقتصاد کلان را نه تنها از نقطه نظر بررسی نظری و با تشریح نظریه های موجود تجزیه و تحلیل کرده ام، بلکه با طرح مسائل کلان اقتصادی، نظیر تورم و رکود و حتی «رکود تورمی» برای هر یک حتی الامکان و از نقطه نظر «اقتصاد دستوری» راه حل های موردنیاز را ارائه نموده ام. بدین جهت، با استفاده از الگوهای هندسی IS - LM، تدبیرها و سیاست های اقتصادی لازم و مفاهیم آنها را تحت عنوان «سیاست های پولی و مالی» مورد توجه قرار داده ام.

چهارم، تقسیم اقتصاد کلان به دو قسمت ایستا و پویا از این نظر که تحلیلهای ایستای تعیین درآمد ملی را با پیشرفت های علمی اخیر در زمینه رشد و نوسانات اقتصادی ترکیب و تلفیق کرده ام. این بدین علت است که الگوهای کینزی، که مهمترین مباحث این کتاب را تشکیل می هد، اساسا مفهوم های ایستا و یا ایستای تطبیقی مسئله تعیین درآمد ملی را در کوتاه مدت بررسی کرده، جهات پویای آن را در دراز مدت نادیده می گیرد. اولین کوشش علمی برای توسعه و تنظیم الگوهای کینزی به منظور بررسی مسئله درازمدت رشد اقتصادی، توسط دو اقتصاددان شهیر قرن بیستم یعنی هارود و دومار شروع شده و توسط سولو ادامه یافته است. نظریه های این دانشمندان را تحت عنوان «نظریه های رشد اقتصادی» مورد بحث قرار داده ام.