افزایش علاقه مندی انسان به میراث گذشتگان و توجه به محیط زیست در دهه های اخیر و تمایل مجدد او به شیوه های زندگی سالم و خودداری از فرهنگ مصرف گرایی در نهایت به ایده توسعه پایدار، توجه به جوامع محلی و جلوگیری از استانداردسازی جهانی فرهنگ انجامید. در این فراگرد مشارکت مردم محلی در حفظ و نگهداری از میراث گذشتگان نیز اهمیتی ویژه پیدا کرد. در موزه های کلاسیک که به یک ساختمان محدود می شدند، برای حفظ و نگهداری اشیاء آنها را جابه جا کرده و در ساختمان موزه به شکلی تصنعی به نمایش می گذاشتند. اما این روش دیگر با دگرگونی های اجتماعی و فرهنگی سازگار نبود. ایده نقش موزه ها در توسعه منطقه ای، برای نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ میلادی شکل گرفت، اما به واقع در دهه ۱۹۸۰ میلادی شاهد بروز خلاقیت هایی ناشی از این جریان فرهنگی بودیم. در کشورهایی چون کانادا، سوئد، نروژ و پرتغال این ایده، ( موزه شناسی نوین» نام گرفت. در دهه ۱۹۹۰ میلادی با جهانی شدن این جریان با واژه هایی چون “اکوموزه» یا « جامعه ای» همراه شد. تا این نوع موزه های نوآور یا به عبارتی نامتعارف، از مؤسسات سنتی که تنها به افزایش بازدید گردشگران، ارائه تسهیلات و نهایتا افزایش درآمد می اندیشند، قابل تشخیص باشند
اکوموزه در دهه ۷۰ میلادی، دوره ای که ویژگی بارز آن رو به زوال رفتن اقتصاد قدیمی و رها شدن معادن و مکان های صنعتی بود، به سرعت در اروپا گسترده شد و هدف آن بهره برداری و بهبود وضعیت فرهنگ رو به زوال و همچنین تقویت اقتصاد آن ناحیه بود اکوموزه تعریف واحدی ندارد و بر پایه امکانات، ویژگی ها و نیازهای فرهنگی- محیطی منطقه شکل می گیرد و به طور کلی سازمانی است که میراث، طبیعت، تاریخ، فرهنگ و صنعت را ارج می نهد و باعث حفظ و ارتقاء آن می شود یک اکوموزه نوع خاصی از موزه است که براساس توافق با جامعه محلی برای حفظ آن مکان برپا شده است؛ جایی که توافق به معنی یک تعهد طولانی مدت است، نه لزوما یک وظیفه قانونی جامعه محلی یعنی ملحق شدن مردم بومی و مشارکت آنان *حفظ و مراقبت یعنی تعهد اخلاقی نسبت به محیط و دیدی صحیح برای توسعه بومی در آینده
در اکوموزه، اکوتوریسم و گردشگری فرهنگی نقش به سزایی در توسعه اقتصادی جوامع محلی دارد که حاصل توسعه کوتاه مدت است. از سوی دیگر تقویت هویت محلی نیز نقش زیادی در توسعه دراز مدت جوامع دارد. در این راستا مشارکت مردم محلی می تواند نقش موثری در مدیریت گردشگری داشته باشد به نحوی که نه تنها محیط زیست آسیب نبیند بلکه احياء گردد. در اکوموزه گردشگران به طور مستقیم با آداب و رسوم و زندگی مردم محلی آشنا می شوند. گردشگری موجب افزایش در آمد جوامع محلی و بالا رفتن سطح زندگی آنها می گردد. حال چگونه می توان با ایجاد اکوموزه و مسیر گردشگری به تقویت هویت محلی و حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی کمک کرد؟
با توجه به کمبود اطلاعات مرتبط با اکوموزه در ایران، این کتاب با هدف تامین بخشی از نیازمندیهای آموزشی و پژوهشی محققان، دانشجویان و سایر علاقه مندان به محیط زیست و صنعت گردشگری تهیه و تنظیم شده است.