کتاب مبانی امور مالی و بودجه

کتاب حاضر برای درس مبانی امور مالی و تنظیم بودجه» تألیف شده است. ابتدا مبانی امور مالی طرح گردیده، سپس اصول بودجه در مؤسسات مختلف، بویژه مؤسسات آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفته است.در نگاهی کلی و اساسی، بودجه نویسی یعنی برنامه ریزی؛ به عبارت دیگر، شناخت اهداف تعیین اولویتها و پیش بینی درآمدها با سایر منابع و برآورد هزینه هایی که برای نیل به اهداف ضروری است. چهارچوب کلی کار در مؤسسات مختلف اعم از خصوصی یا عمومی مشابه است. بدین لحاظ مطالب این کتاب همچون سایر کتابهایی که برای معرفی مبانی و اصول نگاشته شده، کاربرد عمومی دارد. برای راهنمایی دانشجویان رشته مدیریت آموزشی سعی شده است در ارائه مثالهای مورد نیاز، که بتوانند در مورد هر مؤسسه دیگری نیز اعتبار داشته باشند، بر مؤسسات آموزشی تأكید شود. وی در توضیح این نکته لازم است که در مباحث فنی همچون بودجه و حسابداری، بویژه در سطح مبانی و اصول، تغییرات و نوآوریها بسرعت رایج در علوم نیست و بدین لحاظ مطالب درسی کتب اینگونه فنون بسرعت مشمول نمی شوند. در کتاب حاضر مطالب منابع فارسی و انگلیسی موجود و در دسترس بررسی شد و براساس تجارب عملی حرفه ای و سالهای تدریس به گونه ای که انتظار می رفت مورد استفاده دانشجویان ارجمند قرار گیرد، الفت یافت. از آنجا که آموختن «فن» بدون تجربه و عمل کاری نظری و بناچار و نهایتا غير عملی است، نحوه تهیه و تنظیم بودجه یک مؤسسه آموزشی در یک مثال عملی تشریح گردید تا الگویی برای درک بهتر مطلب و نمونه ای برای کارهای عملی در اختیار گذارد.

بودجه یک خانواده، یک مدرسه، یک شرکت، یک وزارتخانه و یا یک کشور، برنامه ای است که اهداف را مشخص و درآمدها و هزینه های لازم برای نیل به آنها را تعیین می نماید. طبیعی است که هرچه واحد مورد نظر بزرگتر باشد، اهداف متنوعتر و محدود، درآمدها و هزینه ها گسترده تر خواهد بود. بودجه در عین حال که ابزار برنامه ریزی است مبنای «اجرا» و «کنترل» نیز هست و وسعت آن تابعی از سازمان مربوط خواهد بود.

در بودجه «دولت» یا به عبارت عامتر (بخش عمومی» ، خط مشيها و سیاستهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی به گونه ای که نیل به اهداف را میسر سازد، طراحی می گردد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر لزوم اطلاع عمومی از مباحث مجلس در زمان طرح لایحه بودجه و لزوم نشر بودجه برای اطلاع عموم، تأكيد نموده است. بدیهی است که منظور از این تأكيد، اطلاع رسانی و تسهیل امکان آگاهی عمومی نسبت به اهداف و توجيهات بودجه است. مجریان بودجه با شناخت خط مشيها و سیاستها نحوه اجرای مؤثر آن را در خواهند یافت و در همین حین کنترل کنندگان نتایج اجرای بودجه را با اهداف آن بررسی می نمایند تا انحرافات احتمالی مشخص و اصلاحات لازم معمول گردد.